Τις περασμένες 2 δεκαετίες , έχει δοθεί μεγάλη σημασία στο φυτό της κάνναβης , γνωστή επίσης και ως χόρτο , μαριχουάνα ή χασίς . Στις ΗΠΑ το 2023 έχουμε ήδη 21 πολιτείες στις οποίες είναι νόμιμη η χρήση της. Παράλληλα, κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 ετών, έχει αυξηθεί και η ιατρική χρήση της. Λίγοι όμως γνωρίζουν ότι ο ανθρώπινος οργανισμός παράγει φυσικά χημικές ενώσεις, οι οποίες είναι παρόμοιες με την Δ9-τετραϋδροκανναβιδιόλη *THC, τη ψυχοτρόπα ουσία της κάνναβης , η οποία προέρχεται από το φυτό της κάνναβης. Αυτές οι χημικές ενώσεις ονομάζονται ενδοκανναβινοειδή και τα συναντάμε σε όλα τα είδη των σπονδυλωτών.
Η ομοιότητα των ενδοκανναβινοειδών με την THC και η σημαντικότητα τους στο να διατηρούν σε ισορροπία την ανθρώπινη λειτουργία , αύξησε ιδιαίτερα το ενδιαφέρον των ερευνητών για περαιτέρω μελέτη , ιδιαίτερα στο ρόλο τους στην υγεία και τις ασθένειες για θεραπευτική χρήση.
Αρχικά η THC αναγνωρίστηκε πρώτη φορά το 1964 (Raphael Mechoulam) και αποτελεί μια από τις 100 και περισσότερων χημικών στοιχείων της κάνναβης , τα οποία ονομάζονται (φυτο-) κανναβινοειδή .
Τα ενδοκανναβινοειδή ανακαλύφθηκαν το 1992 . Μέχρι τότε ήταν γνωστό ότι είναι σημαντικά για τη ρύθμιση πολλών φυσικών λειτουργιών του ανθρώπινου οργανισμού . Μία ανισορροπίες της παραγωγής ενδοκανναβινοειδών μπορεί να οδηγήσει σε πολλές κλινικές δυσλειτουργίες , συμπεριλαμβανομένη της παχυσαρκίας καθώς και των νευροεκφυλιστικών , καρδιοαγγειακών και φλεγμονωδών ασθενειών.
Μία πληθώρα ιστών στο σώμα μας , συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου , λιπωδών ιστών και κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος παράγουν τα ενδοκανναβινοειδή.
Τι είναι το ενδοκανναβινοειδές σύστημα;
Το ενδοκανναβινοειδές σύστημα αποτελεί ένα σύμπλεγμα σηματοδότησης νευρικών κυττάρων που ρυθμίζει τη λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος και βοηθάει τον οργανισμό στη διατήρηση της ομοιόστασης του . Η Ομοιόσταση είναι η κατάσταση ισορροπίας του οργανισμού στην οποία όλα τα όργανα λειτουργούν ιδανικά , διατηρώντας την ψυχολογική , γνωστική και συναισθηματική ισορροπία.
Τα Ενδοκανναβινοειδή είναι οι χημικές ενώσεις που μεταφέρουν σήματα μεταξύ των νευρικών κυττάρων (νευροδιαβιβαστές). Τα δύο αναγνωρισμένα ενδοκανναβινοειδή είναι :
Ανανταμίδη (ΑΕΑ)
Αραχιδονογλυκερόλη(2ΑG)
και τα δύο αυτά ενδοκανναβινοειδή ενεργοποιούν τους υποδοχείς κανναβινοειδών του οργανισμού, οι οποίοι λαμβάνουν και επεξεργάζονται χημικά σήματα στα κύτταρα
Υποδοχείς ενδοκανναβινοειδών
Στους υποδοχείς των ενδοκανναβινοειδών προσκολλούνται στις κυτταρικές μεμβράνες πρωτεΐνες , οι οποίες δένονται με τα ενδοκανναβινοειδή και αντιδρούν , ξεκινώντας έτσι τη νευρική λειτουργία. Οι δύο κύριοι αναγνωρισμένοι υποδοχείς είναι οι :
CB1-R
CB2-R
O CB1-R βρίσκονται κυρίως στον εγκέφαλο και στον νωτιαίο μυελό ενώ οι CB2-R τους συναντάμε κυρίως στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και αιμοποιητικού ιστού .
Οι υποδοχείς μπορεί να παρομοιαστούν με μια κλειδαριά και τα ενδοκανναβινοειδή με ένα κλειδί το οποίο ξεκλειδώνει και αποκτά είσοδο στο κύτταρο . Όλα αυτά μαζί (ενδοκανναβινοειδή, υποδοχείς και στοιχεία) διαμορφώνουν το ενδοκανναβιδικό σύστημα .
Ανακύκλωση ενδοκανναβινοειδών : Τα δύο κύρια ένζυμα στα νευρικά κύτταρα ,τα οποία διασπούν τα ενδοκανναβινοειδή είναι :
FAAH το οποίο διασπά την Ανταναμίδη
MAGL που διασπά την 2-Αραχιδονογλυκερόλη
Ποια είναι η λειτουργία των ενδοκανναβινοειδών ;
Οι υποδοχείς των ενδοκανναβινοειδών είναι συγκεντρωμένοι στον εγκέφαλο , αλλά εμφανίζονται επίσης και νευρικούς ιστούς σε όλο μας το σώμα. Όταν υπάρχει μια πάθηση , τύπου τραυματισμός, πυρετός ή μόλυνση και επηρεάζει την ομοιόσταση του οργανισμού το ενδοκανναβινοειδές σύστημα βοηθάει στην επαναφορά της ομοιόστασης του σώματος.
Το ενδοκανναβινοειδές σύστημα έχει σημαντικό ρόλο στις φυσιολογικές λειτουργίες του σώματος που συμπεριλαμβάνουν :
Κεντρικό νευρικό σύστημα
κυκλοφορικό σύστημα
Γαστρεντερικό
αναπαραγωγικό
σκελετικό
ανοσοποιητικό
πέψης
Το ενδοκανναβινοειδές είναι σημαντικός mediator στη ρύθμιση :
Μνήμης και εκμάθησης
όρεξη
ανταπόκριση στο άγχος
αίσθηση του πόνου
διάθεση
ύπνο φλεγμονή
εθισμός στα ναρκωτικά
Η ρύθμιση γίνεται με τον έλεγχο της σηματοδότησης νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο . Συνήθως τα νευρικά κύτταρα επικοινωνούν μεταξύ τους με τις λεγόμενες συνάψεις . Το ενδοκανναβινοειδές σύστημα στον εγκέφαλο ρυθμίζει την επικοινωνία των συνάψεων , το οποίο εξηγεί την ικανότητα να επηρεάζει το ευρύ φάσμα των σωματικών λειτουργιών .
Φυτοκανναβινοειδή και ενδοκανναβιvοειδές σύστημα
Το φυτό της κάνναβης περιέχει ακόμα μια χημική ένωση την κανναβιδιόλη ή CBD , η οποία έχει γίνει δημοφιλής για τις καταπραϋντικές της ιδιότητες .H CBD δεν έχει ψυχοτρόπες επιδράσεις όπως το Δ9-THC και δεν φαίνεται να δρα άμεσα στον υποδοχέα CB1 ενώ έχει μεγαλύτερη σχέση με τους cb2 υποδοχείς εμφανίζοντας κυρίως αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Η CΒD δρα ανταγωνιστικά προς την THC μειώνοντας τις ψυχότροπες δράσεις του τελευταίου.
Πώς ελευθερόνονται τα ενδοκανναβινοειδή ;
Σε αντίθεση με άλλους νευροδιαβιβαστές , τα ενδοκανναβινοειδή αποθηκεύονται στα νευρικά κύτταρα . Τα ενδοκανναβινοειδή αποτελούν πρόδρομες ουσίες που συναντιούνται στα λιποκύτταρα στις κυτταρικές τους μεμβράνες και ελευθερώνονται με εντολή , όταν οι υποδοχείς κανναβινοειδών ενεργοποιούνται
Το αίσθημα ευφορίας που προκαλείται με την κατανάλωση της κάνναβης προέρχεται από την THC η οποία ενεργοποιεί τους CB1 υποδοχείς στον εγκέφαλο.
Όταν ενεργοποιούνται οι CB1 υποδοχείς , από τα ενδοκανναβινοειδή, δεν προκαλούν το άκουσμα της κάνναβης . Ένας λόγος όπου το σώμα τα παράγει σε μικρότερες ποσότητες από ότι τη συνηθισμένη ποσότητα THC στην κάνναβη . Ο άλλος λόγος είναι ότι συγκεκριμένα ένζυμα τα διασπούν άμεσα και γρήγορα αφού πραγματοποιήσουν τις κυτταρικές τους λειτουργίες.
Η CΒD δρα ανταγωνιστικά προς την THC μειώνοντας τις ψυχότροπες δράσεις του τελευταίου διότι είναι ασθενής ανταγωνιστής του CB1. Η ευεργετική ψυχική επίδραση που εμφανίζει η CBD με τη μορφή αγχόλυσης οφείλεται στο ότι ενεργοποιεί τον υποδοχέα 5-ΗΤ1Α της σεροτονίνης και ότι αυξάνει την ανανταμίδη με αναστολή της αποδόμησής τη.
Το ελιξήριο των ενδοκανναβινοειδών
Έρευνες έχουν δείξει ότι συγκερκιμένα κύταρα του ανοσοποιητικού συστήματος παράγουν ενδοκανναβινοειδή τα οποία ρυθμίζουν φλεγμονές και άλλες λειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος μέσω την ενεργοποίηση των CB2 υποδοχέων .
Εξάλλου έχουμε δείξει ότι τα ενδοκανναβινοειδή είναι υψηλά αποτελεσματικά στη μείωση των εξουθενωτικών επιπτώσεων των αυτοάνοσων νοσημάτων. Σε αυτές τις παθήσεις , στις οποίες το ανοσοποιητικό σύστημα ξεσπά και αρχίζει να καταστρέφει τα όργανα και τους ιστούς του σώματος. Παραδείγματα είναι η σκλήρυνση κατά πλάκας , λύκος , ηπατίτιδα και ρευματοειδείς αρθροπάθειες .
Άλλες έρευνες δείχνουν ότι παθήσεις όπως ημικρανίες , ινομυαλγίες , σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου , μετατραυματικό στρες και διπολικές διαταραχές , μπορεί να συνδέονται επίσης με τα χαμηλά επίπεδα των ενδοκανναβινοειδών .
Σε μελέτη του 2022 , οι ερευνητές βρήκαν ότι ελάττωμα σε ένα γονίδιο που βοηθά στην παραγωγή των ενδοκανναβινοειδών προκαλεί πρώιμη έναρξη της νόσος του πάρκινσον. Άλλη μελέτη της ίδιας χρονιάς σύνδεσε το ίδιο γονιδιακό ελάττωμα με άλλες νευρολογικές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένης της αναπτυξιακής καθυστέρησης , του κακού ελέγχουν των μυών και των προβλημάτων όρασης
Άλλη μελέτη δείχνει ότι ανθρώπου με ελαττωματική μορφή υποδοχέων CB1 , έχουν αυξημένο ευαισθησία στον πόνο όπως οι ημικρανίες , πονοκεφάλους και υποφέρουν από ύπνο και μνήμης ανεπάρκεια καθώς και άγχος .
Ενδοκανναβοειδή και φυτοκανναβινοειδή
Οι θεραπευτικές ιδιότητες της THC μπορεί να συνδέονται με την ικανότητα του μορίου να αντισταθμίζει μια ανεπάρκεια ή ελάττωμα στην παραγωγή ή τις λειτουργίες των ενδοκανναβινοειδών.
Για παράδειγμα , ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι άνθρωποι που βιώνουν συγκεκριμένου τύπου χρόνιου πόνου έχουν μειωμένη παραγωγή ενδοκανναβινοειδών. Επίσης άτομα τα οποία καταναλώνουν κάνναβη για θεραπευτικούς σκοπούς αναφέρουν σημαντική ανακούφιση από τέτοιο είδος πόνων . Επειδή η THC στην κάνναβη είναι το κανναβινοειδές που μειώνει τον πόνο , μπορεί να βοηθά στην αντιστάθμιση της μειωμένης παραγωγής ή λειτουργίας των ενδοκανναβινοειδών σε τέτοιους ασθενείς
Η αποκρυπτογράφηση των ενδοκανναβινοειδών, εξακολουθεί να είναι ένας αναδυόμενος τομέας έρευνας για την υγεία.
Η λειτουργία του ενδοκανναβιδικού συστήματος δεν είναι πλήρως κατανοητή . Κάποιες μελέτες υποστηρίζουν ότι η ανεπάρκεια ενδοκανναβινοειδών και η διαταραγμένη ομοιόσταση μπορεί να είναι η αιτία για ορισμένες παθήσεις όπως η ημικρανία , ινομυαλγία και το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου . Τέλος είναι σημαντικό να συνεχίσει να αποκαλύπτει τη σχέση μεταξύ των ελαττωμάτων στο ενδοκανναβινοειδές σύστημα και την ανάπτυξη διαφόρων ασθενειών και κλινικών διαταραχών. Πιστεύουμε ότι οι απαντήσεις θα μπορούσαν να είναι πολλά υποσχόμενες για την ανάπτυξη νέων θεραπειών που χρησιμοποιούν τα κανναβινοειδή του ίδιου του σώματος.
ΣΥΜΦΩΝΕΙΣ ΔΕ ΣΥΜΦΩΝΕΙΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΙΣ ΚΑΝΝΑΒΗ ΠΡΙΝ ΓΕΝΝΗΘΕΙΣ-Γιώργης Οικονομόπουλος
